Tadeusz VORBRODT urodzony 10 sierpnia 1889 roku w Sosnowcu, maturę uzyskał w Sosnowcu (ówczesny zabór rosyjski), a następnie studiował w Akademii Rolniczej w Dublanach k/Lwowa (ówczesny zabór austriacki), którą ukończył uzyskując tytuł inżyniera rolnika.

Wojna światowa zastała go w 1914 roku w Austrii, gdzie został internowany w twierdzy Kufstein, a następnie ukończył szkołę podchorążych Legionów Polskich i walczył w 3-ciej Brygadzie Legionów.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej, jako dowódca batalionu w 6-tym pułku piechoty legionowej m.in. bronił Zamościa otoczonego przez sowiecką piechotę oraz kawalerię Budionnego - za co odznaczono go Krzyżem Virtuti Militari [nr 6349]. Był także trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Wojnę zakończył w stopniu kapitana.

Po zdemobilizowaniu przez szereg lat dzierżawił (a może administrował) majątek Skoki (w pobliżu Brześcia nad Bugiem) należący do Niemcewiczów. Około roku 1927 został mianowany Komisarzem Ziemskim to znaczy kierownikiem Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Łucku, Zdołbunowie, a potem we Włodzimierzu Wołyńskim, skąd został przeniesiony na stanowisko starosty do Oszmiany. (mianowanie w maju 1939 roku – patrz dokument w galerii).

Po przyjeździe do Oszmiany zamieszkał wraz z rodziną w służbowym mieszkaniu niedaleko kościoła Św. Michała.

W dniu 17.09.1939 po agresji sowieckiej - wykonując polecenie władz wojewódzkich wileńskich przekazał protokolarnie budynek starostwa wraz z wyposażeniem (protokół przekazania budynku z datą 17.09.1939 – patrz dokument w galerii) burmistrzowi oszmiańskiemu Józefowi Staniewiczowi (zamordowany parę miesięcy później przez NKWD) oraz - ratując fundusze powiatowe przed wpadnięciem w ręce sowieckie – wypłacił pobory urzędnikom starostwa awansem za okres od X do XII.1939 (lista wypłat wraz z podpisami – patrz dokument w galerii).

Następnie wraz z rodziną ewakuował się z Oszmiany do Wilna, skąd wraz z synem Andrzejem wyjechał na Litwę, a reszta rodziny pozostała w Wilnie. Po przyłączeniu Wilna do Litwy wrócił do Wilna, a następnie ukrywając się w kolonii Jerozolimka pod Wilnem przeżył przyłączenie Litwy do ZSRS i doczekał wkroczenia Niemców (po ich ataku na ZSRS w dniu 22 czerwca 1941 roku).

Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej wrócił do Oszmiany i w okresie tymczasowym po przejściu frontowych wojsk niemieckich (mniej więcej od lipca 1941 do października – listopada 1941) kierował tymczasową administracją powiatową w Oszmianie, której celem - podobnie jak w wielu miejscowościach w tym okresie w dawnym województwie wileńskim i nowogródzkim - było uchronienie ludności przed zamieszaniem i chaosem wynikającym z braku jakiejkolwiek administracji. W tym okresie zorganizowana została polska formacja parapolicyjna chroniąca porządek publiczny (kierowana przez p. ?Skrzata? ?Franciszka?) oraz rozpoczęto proces tzw. paszportyzacji czyli wklejania do sowieckich paszportów aktualnych informacji osobowych (w języku polskim i niemieckim) co pozwalało zalegalizować pobyt na tym terenie wielu osób np. wcześniej ukrywających się przed Sowietami.

Po utworzeniu Komisariatu Rzeszy Ostland i utworzeniu oszmiańskiej administracji białoruskiej (około X-XI.1941) został zmuszony do przekazania administrowania powiatem w ręce białoruskie [później od 1. 04.1942 litewskie], a sam został administratorem majątku Kamienny Łog, będącego w dyspozycji Zarządu Gospodarstw Rolnych Ostland (Landbewirstschaftungsgesellschaft Ostland), który to zarząd został opanowany przez ZWZ-AK, co pomagało w tworzeniu i wspieraniu polskiej konspiracji. Mieszkał w tym okresie w majątku Kamienny Łog, skąd na soboty i niedziele przyjeżdżał do rodziny przebywającej w Oszmianie.

W tym też okresie współpracował (jednak bez pełnienia eksponowanych funkcji z racji przedwojennej działalności w starostwie i w związku z tym byciem powszechnie rozpoznawalnym) z tworzącą się oszmiańską administracją podziemną (funkcjonującą najpierw w ramach konspiracji wojskowej, a później formalnie w ramach wileńskiej okręgowej Delegatury Rządu jednak z dużym marginesem samodzielności).

Po roku 1944, tzn. po zdobyciu Wilna i Lubelszczyzny przez wojska sowieckie, ekspatriowany wraz z rodziną za pośrednictwem PUR z Wilna do Lublina, gdzie posiadał rodzinę (kuzynów i innych krewnych). W Lublinie pracował jako pracownik naukowy w Zakładzie Anatomii Roślin Uniwersytetu M.C. Skłodowskiej, a później jako kierownik Majątku Turka będącego wzorcowym ośrodkiem rolnym Wydziału Rolnego UMCS. Ostatnie kilka lat (do śmierci w 1966 roku) pełnił funkcję kierownika w Centrali Nasiennej w Lublinie.

Żonaty z Henryką Gołębiowską (ślub 27 października 1918 roku w Wielonczy k/Zamościa).

Miał troje dzieci: Halinę po mężu Kozanecką [żona Radka Kozaneckiego, studenta prawa na USB w Wilnie i podchorążego kawalerii; żołnierza 8 Oszmiańskiej Brygady AK „ Tura”, gdzie używał pseudonimu „Granat” i był ostatnim dowódcą zwiadu konnego], Marię (Isię) po mężu Nosarzewską [łączniczka w Inspektoracie oszmiańskim AK, a później w lipcu 1944 w 10 (rezerwowej) Brygadzie AK, po wojnie absolwentka studiów medycznych] oraz Andrzeja Witosława [ps. „Miś" najpierw w konspiracji, a później w partyzanckiej Grupie Dąb (pierwszym oddziale partyzanckim Inspektoratu Oszmiańskiego) i 13 Brygadzie AK „Nietoperza” (jako podchorąży - po konspiracyjnej szkole podchorążych dowodził tam 4 drużyną w 2 plutonie, był też projektantem odznaki brygadowej przedstawiającej czarnego, stylizowanego nietoperza naszytego na czerwonym sukiennym trójkącie)]. Po wojnie ukończył w roku 1952 Wydział Lekarski AM w Lublinie, następnie w latach 1952 – 1975 zatrudniony w Zakładzie Biologii Nowotworów Instytutu Onkologii w Gliwicach (jako kierownik Pracowni Histochemicznej i Mikroskopii Elektronowej). Tytuł docenta uzyskał w roku 1958, profesorem został w 1969 roku. Równolegle (1960 – 1963) pełnił funkcję Kierownika Katedry i Zakładu Histologii i Embriologii Śląskiej Akademii Medycznej w Rokitnicy. Wyjechał do USA. W roku 1986 wyróżniony tytułem członka honorowego Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików, członek zwyczajny Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce].

Tadeusz VORBRODT zmarł 3 kwietnia 1966 roku i jest pochowany na cmentarzu w Lublinie przy ul. Lipowej - na grobie umieszczono napis "Ostatni Starosta Oszmiański"...



Poniżej w galerii unikalne zdjęcia i dokumenty dotyczące starosty oszmiańskiego Tadeusza Vorbrodta oraz jego rodziny: