Ksiądz Antoni JUSIEL [proboszcz w Graużyszkach od 1995 do 2003 roku]

Jusiel Antoni, zmarł 17 września 2003 roku.

Ksiądz Wiktor PIECIUKIEWICZ [proboszcz w Graużyszkach od 1944 do 1948 roku]

Pieciukiewicz Wiktor, urodzony w 1910, kapłan archidiecezji wileńskiej. Seminarium duchowne ukończył w Wilnie. Po święceniach kapłańskich (rok 1938) mianowany wikariuszem parafii Iwje, a po II wojnie światowej (od 1944?) proboszczem parafii Graużyszki koło Oszmiany. Zagrożony aresztowaniem, przygotował sobie na plebanii miejsce ukrycia się. W 1948 w czasie nocnego najścia agentów NKWD ukrył się i pomimo trzygodzinnego poszukiwania przez 14 żołnierzy sowieckich pod dowództwem pułkownika NKWD nie został odnaleziony. Następnie ukrywał się u jednego z parafian na terenie parafii Suderwa k. Wilna, a także w sąsiedniej parafii Mejszagoła. W stroju kołchoźnika i z kurą w koszu odwiedzał tam potajemnie swojego kolegę ks. Józefa Obrembskiego. Gdy w połowie lat 50. rozpoczęły się zwolnienia księży z łagrów, uzgodnił z księdzem zmuszonym do współpracy z MGB, że w celu wyjścia z nielegalnej sytuacji zdradzi on jego miejsce ukrywania się. Po wykonaniu tego planu został przez MGB aresztowany, lecz po kilku dniach zwolniony (1956). Otrzymał rejestracje i pracował najpierw jako proboszcz parafii Nowa Wilejka, a następnie parafii Szumsk. Był utalentowanym śpiewakiem i artystą. Zmarł w parafii Szumsk w dniu 13.10.1964.

[źródło: R. Dzwonkowski SAC Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939 – 1988 Lublin 2003 oraz Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Duchowieństwo i świątynie na Ziemi Wileńskiej. Od XV w do 1945 roku pod red. Mieczysława Jackiewicza Bydgoszcz 2009.]

Ksiądz Bolesław JASKÓLSKI [proboszcz w Graużyszkach od 1939 do 1944 roku]

Jaskólski Bolesław urodził się 26 sierpnia 1912 roku w Czerniewicach koło Torunia w rodzinie rolniczej z ojca Władysława i matki Marii z domu Gradowskiej. W dniu 19 maja 1934 otrzymuje święcenia kapłańskie,a następnie pracuje jako prefekt, a poźniej wikary w Turgielach u ks. Józefa Obrembskiego. W lipcu roku 1939 obejmuje probostwo w Graużyszkach. W roku 1942 zostaje kapelanem Armii Krajowej przyjmując ps. „Ksiądz Kordecki". Utrzymuje stały kontakt z 3 Brygadą „Szczerbca", organizując przerzut ochotników do Brygady. 6 lutego odprawia mszę św. we wsi Wasiewce podczas wizytacji Brygady przez Komendanta Okręgu „Wilka" Dnia 13 maja 1944 po zlikwidowaniu przez 3 Brygadę posterunku policji litewskiej w Graużyszkach, opuszcza parafię i jako stały kapelan dołącza do Brygady, przyjmując partyzancki tryb życia. Odchodząc z parafii powiadamia o swej decyzji Kurię Biskupią w Wilnie, którą zawiaduje Ks. Abp. Mieczysław Rejnis. Udziela on ks. Jaskólskiemu suspensy. Nie przyjmuje takiej decyzji, oświadczając listownie, że jako kapelan oddziału AK podlega już jurysdykcji dziekana polowego. Jest nim mianowany jeszcze przez Ks. Arcybiskupa R. Jałbrzykowskiego w porozumieniu z Komendą Okręgu AK ks. Piotr Rynkiewicz („Piotr"), prefekt parafii św. Jakuba w Wilnie. Od 6 czerwca 1944 w Dowództwie Oddziałów Partyzanckich w Polu m. p. Dziewieniszki i Wołkarabiszki. Po 17 lipca 1944 roku ukrywa się w Turgielach u ks. J. Obrębskiego, a następnie wyjeżdża do Polski. W roku 1947 pełni obowiązki prefekta w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Malborku, skąd jednak zostaje usunięty przez ówczesne władze polityczne za „nieprawomyślną postawę". Od dnia 6 października 1948 jako proboszcz w Biskupcu energicznie przystępuje do remontu miejscowego kościoła, zniszczonego w czasie działań wojennych. Pomimo szykan i utrudnień ze strony władz reżimowych dzieło to doprowadza do końca. Ma duży wpływ na młodzież i dzieci, zaskarbia sobie miłość i szacunek ludu warmińskiego - jest stale indagowany przez UB. Umiera 26 listopada 1950 roku. Odprawiając mszę św. zasłabł przy ołtarzu - jak się okazało - śmiertelnie. Ponieważ lokalne władze reżimowe nie pozwoliły pochować go przy kościele, spoczął na cmentarzu komunalnym w Biskupcu Reszelskim, gdzie na płycie jego grobu widnieje napis: Kochaliśmy Cię za życia. Pamiętać będziemy po śmierci, Temu, który odbudował kościół Wdzięczni parafianie.

[źródło: Wiktor Snastin ”Inspektorat F” Bydgoszcz, 1997 oraz Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Duchowieństwo i świątynie na Ziemi Wileńskiej. Od XV w do 1945 roku pod red. Mieczysława Jackiewicza Bydgoszcz 2009]

Ksiądz Jan KRZYWICKI [proboszcz w Graużyszkach od 1927 do 1939 roku]

Jan Krzywicki - według ustaleń, których dokonał o. Jan Fibek OFMCapa - urodził się w roku 1878, kapłanem został w roku 1901, pracował w Graużyszkach od 25.04.1927 roku do 15.04.1939, kiedy to został „zwolniony na własną prośbę”.

Ksiądz Wacław Michał GRABOWSKI [proboszcz w Graużyszkach od 1915 do 1927 roku]

Grabowski Wacław Michał - urodził się w Wilnie dnia 28 IX 1883 roku, był synem Józefa i Katarzyny z Godwdów. Ojciec prowadził własny warsztat powozów. Miał pięć sióstr. Szkołę średnią ukończył w Wilnie i tam też wstąpił do Seminarium Duchownego Archidiecezji Wileńskiej. Święcenia kapłańskie otrzymał dnia 13 VI 1906 roku. Pracował jako wikary w parafiach: Dąbrowa powiat Sokółka oraz Żołdziszki dekanat świrski. Od 1915 roku pracował jako proboszcz w parafiach: Graużyszki (1915-1927), Mejszagoła (1927-1935) oraz Korkożyszki (1935-1946). Ofiarny działacz oświatowy i społeczny, pod Jego kierownictwem na terenie gminy Graużyszki odtwarzano (począwszy od roku 1915) polskie szkolnictwo na poziomie szkoły powszechnej i stworzono masowy ruch szkolny. W 1946 roku wyjechał wraz ze swoimi parafianami do Polski. Zatrzymał się w Toruniu, ponieważ tu mieszkała jego siostra. Posługę kapłańską rozpoczął z dniem 18 VI 1946 roku. Dzięki pomocy dziekana ks. Franciszka Janka otrzymał od Kurii Diecezjalnej zgodę na objęcie pozbawionej od października 1939 roku duszpasterza, parafii św. Antoniego na toruńskich Wrzosach. Ostatnią mszę św. odprawił dnia 29 VI 1961 roku. Zmarł dnia 5 VII 1961 roku w Toruniu w szpitalu miejskim przy ul. Batorego. Przyczyną śmierci była śpiączka cukrzycowa. Pogrzeb odbył się dnia 8 lipca, przewodniczył mu ks. prałat Franciszek Jank z Pelplina. Został pochowany na cmentarzu parafialnym na Wrzosach.

[źródło: http://www.antoni.diecezja.torun.pl/pamietamy]

Ksiądz Jan SIEMASZKIEWICZ [proboszcz w Graużyszkach od 1912 do 1915 roku]

Siemaszkiewicz Jan, pseud. Janka Bylina, urodzony 30.10.1883 w Łokcianach koło Kluszczan w dawnym powiecie święciańskim; zmarł 18.02.1956 w Marianowie koło Sokółki; ksiądz katolicki, poeta białoruski. W 1907 ukończył seminarium duchowne w Wilnie; pracował w parafiach Dworzec (powiat słonimski), Graużyszki, Cudzeniszki, Miedniki, Ławaryszki oraz Dukszty, a później w województwie białostockim: Janowie Podlaskim, i w Bombli - Marianowie koło Sokółki, gdzie zbudował kościół i był pierwszym proboszczem tej parafii. Publikował wiersze w czasopismach białoruskich, wydawanych w Wilnie, m.in. w „Małance". Wydał w Wilnie zbiorki poezji Na pryzbie (1918, 1924) i Na pokuci (1934), komedię Wybar starszymi (1926); pisał też wierszowane opowiadania: Zdarennie, Pachawannie starszyni i inne. Pochowany obok kościoła w Bombli – Marianowie.

[źródło Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. Duchowieństwo i świątynie na Ziemi Wileńskiej. Od XV w do 1945 roku pod red. Mieczysława Jackiewicza Bydgoszcz 2009.]

Ksiądz Ignacy SZOPARA [proboszcz w Graużyszkach od 1898 lub 1899 do 1900 roku]

Ignacy Szopara - według ustaleń, których dokonał o. Jan Fibek OFMCapa - urodził się w roku 1865, kapłanem został w roku 1894, w latach 1905-1906 pracował w parafii Werenowo. Ks. Ignacego Szoparę wymienia też ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako wikarego parafii Lida (1901)[tom III str. 780] oraz jako wikarego parafii Iwje (1896)[tom I str. 816]

Ksiądz Wincenty SIDORSKI [proboszcz w Graużyszkach od 1897 do 1899 roku]

Wincenty Sidorski - według ustaleń, których dokonał o. Jan Fibek OFMCapa - urodził się w roku 1866, kapłanem został w roku 1891, pracował w Ejszyszkach (1891), Wasiliszkach (1892-1897), Graużyszkach (1897-1899), Holszanach (1899-1905), Dudach (1905-1932, przy czym urząd proboszcza objął od 1906 r.], od 1912 r. był także zastępcą dziekana Wiszniewskiego. Ks. Wincentego Sidorskiego wymienia też ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako proboszcza parafii w Holszanach (1905)[tom I str. 771- 772] oraz jako fillialistę z parafii Dudy (1908) skazanego przez władze rosyjskie na 3 miesiące twierdzy. [tom III str. 160]

Ksiądz Stanisław WYSOCKI [proboszcz w Graużyszkach od 1888 do 1897 roku]

O. Jan Fibek OFMCapa cytuje następujący opis tego kapłana: "ksiądz Wysocki niedosypia i niedojada krzątając się około jakiej takiej restauracji świątyni Pańskiej,ale ani dzwon z Warszawy sprowadzony, ani kopa bierwion, ani energiczne usiłowania proboszczowskie nie zapewniały nic z remontu jaki kościół wymagał". Ks. Stanisława Wysockiego wymienia też ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako proboszcza parafii Postawy (1885) i wikarego parafii Stare Troki (1887) skazanego przez władze rosyjskie na rok pobytu w klasztorze w Grodnie [tom I str. 885-886] oraz jako proboszcza parafii Graużyszki - jak się wydaje tytułowanego w ten sposób ze względu na datę pisma (6.09.1894 czyli okres probostwa S.W. w Graużyszkach) [tom III str. 789], a nie ze względu na datę wykroczenia (1885), bowiem w roku 1885 ks. S.W. był proboszczem w Postawach.

Ksiądz Albin DOMASZEWICZ [proboszcz w Graużyszkach od 1886 do 1888 roku]

Albin Domaszewicz urodził się w roku 1820, zaś zmarł w roku 1888. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Graużyszkach, a na jego pomniku znajduje się inskrypcja "Dobry Pasterz daje życie za owce swoje". Ks. Albina Domaszewicza wymienia też ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako administratora i proboszcza parafii Parafjanów w powiecie wilejskim (1878)skazanego w roku 1885 przez władze rosyjskie na 6 miesięcy pobytu w klasztorze w Grodnie [tom I str. 476]. Niektóre źródła błędnie wymieniają jego nazwisko jako Tomaszewicz.

Ksiądz Leon NARKIEWICZ [proboszcz w Graużyszkach od 1871 do 1886 roku]

Leon Narkiewicz - według ustaleń, których dokonał o. Jan Fibek OFMCapa - urodził się prawdopodobnie w roku 1825, kapłanem został prawdopodobnie w roku 1852. Ks. Leona Narkiewicza wymienia też ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako filialistę z parafii Rymszany powiat nowoaleksandrowski oraz proboszcza parafii Parafjanów w powiecie wilejskim [tom I str. 695], a także jako proboszcza parafii siadskiej pow. telszewskiego w roku 1867 [tom III str. 718] usuniętego z parafii na żądanie władz rosyjskich.

Ksiądz Adolf PIOTROWSKI [proboszcz w Graużyszkach od 1868 do 1871 roku]

Ks. Adolfa Piotrowskiego wymienia ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako proboszcza parafii Nowy Dwór pow. lidzki (1893) [tom I str. 720 - 721 oraz tom III str. 49 i 766], cytując następującą opinię o nim wydaną przez władze rosyjskie: "Pod względem lojalności politycznej niepewny, fanatyk i wróg względem wszystkiego, co rosyjskie ...".

Ksiądz Antoni SZADURSKI [proboszcz w Graużyszkach od 1865 do 1868 roku]

Antoni Szadurski - według ustaleń, których dokonał o. Jan Fibek OFMCapa - urodził się w roku 1837, kapłanem został w roku 1860, pracował w Werkach (1860-1861), Wilnie (1861), Graużyszkach (1865-1868), w diecezji płockiej (1868-1891), Gieranonach (1892-1894), Hnieźnie (1894-1899), Połukni (1899), Werkach (1900) oraz Niemirowie (1906-1907). Ks. Antoniego Szadurskiego wymienia też ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako osobę przebywającą za sprawy polityczne w więzieniu grodzieńskim [tom III str. 252].

Ksiądz Jakub DEMIDOWICZ [administrator (proboszcz) w Graużyszkach od 1864 do 1865 roku]

Jakub Demidowicz, syn Bartłomieja urodził się w roku 1820. Ks. Jakuba Demidowicza kanonika lateraneńskiego wymienia ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako proboszcza parafii Graużyszki, a wcześniej proboszcza parafii Wołożyn [tom III str. 644 - 646 i 707], który za zaangażowanie podczas powstania styczniowego został w kwietniu 1865 roku skazany przez władze rosyjskie na zesłanie do guberni tomskiej na Syberii. Wyrok wykonano w lipcu 1865 roku, a źródła potwierdzają, że w roku 1869 ks. Demidowicz nadal przebywał na zesłaniu. Proboszczem w Graużyszkach był bardzo krótko: na pewno jego podpis widnieje w księgach parafialnych z datą 29 grudnia 1864 (patrz foto), natomiast aresztowany został w marcu 1865.

Ksiądz Franciszek ?BOJARZYŃSKI? [administrator (proboszcz) w Graużyszkach od 1858 do 1863 lub 1864 roku]

Nazwisko kapłana nie jest pewne. W niektórych źródłach pojawia się nazwisko Wojarzyński, jednak prawdopodobnie wynika to z pomylenia rosyjskiej litery B i W. Jak wynika z poniższej fotografii początek nazwiska nie podlega wątpliwościom, na pewno jest to "Bojar...", druga część natomiast może brzmieć zarówno "...zynski", jak i "...ewicz". Wymaga to dalszych badań.

Ksiądz Tomasz ŻALEWICZ [proboszcz w Graużyszkach od 1854 do 1856 roku]

Tomasz Żalewicz, syn Jerzego urodził się w roku 1802. Ks. Tomasza Żalewicza wymienia ks. biskup Paweł Kubicki w swoim monumentalnym dziele pod tytułem "Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861 - 1915 cz. 2 Dawna Litwa i Białoruś", jako proboszcza parafii Iwje (1863), a następnie proboszcza parafii Olkowicze (1864) [tom III str. 500 - 501], który był dwukrotnie aresztowany przez władze rosyjskie, a następnie więziony w byłym klasztorze dominikańskim w Wilnie.

Ksiądz Piotr Łukasz BANIALLEWICZ [proboszcz w Graużyszkach od ok. 1833 do 1850 roku]

Piotr Łukasz Baniallewicz - według ustaleń, których dokonał o. Jan Fibek OFMCapa - urodził się w roku 1781, zaś kapłanem został w roku 1809.

Ksiądz Józef MAŁYSZEWICZ [administrator (proboszcz) w Graużyszkach od 1829 do 1833 roku]

Według niektórych źródeł posługiwał się podwójnym nazwiskiem Małyszewicz - Kamieniecki, jednak na zamieszczonej fotografii, na której widzimy podpisy na protokole wizytacji parafii Graużyszki (data protokołu 24 listopada 1829) widnieje tylko jedno nazwisko proboszcza: Małyszewicz.

Ksiądz Jan Nepomucen LENCZEWSKI [proboszcz w Graużyszkach od ok. 1798 do ok.1829 roku]

Jan Nepomucen Lenczewski - szlachcic z Ziemi Bielskiej województwa podlaskiego, urodzony w roku 1770; kształcił się w seminarium duchownym w Tykocinie, a następnie w Seminarium Diecezjalnym Wileńskim; święcenia kapłańskie otrzymał w roku 1793 i został skierowany do parafii graużyskiej w charakterze komendarza czyli osoby czasowo zastępującej proboszcza i/lub wikarego, a następnie został jej proboszczem (lub według innych źródeł wikarym przy równoczesnym probostwie w Oszmianie).

Ksiądz Tomasz STURGULEWSKI [proboszcz w Graużyszkach od 1794 do 1798 roku]

Tomasz Sturgulewski - szlachcic z Ziemi Bielskiej województwa podlaskiego, urodzony w roku 1759. W roku 1786 wstąpił do seminarium diecezjalnego Diecezji Wileńskiej, „ w ciagu lat których pobrał lekcje w obu kolegiach: fizycznym i moralnym”. Specjalizował się w prawie kanonicznym. Święcenia otrzymał w roku 1793. Następnie w roku 1794 „został prezentowany od JWP Romera Podkomorzego Trockiego na Plebana Graużyskiego” (cytaty pochodzą z protokołu wizytacji parafii graużyskiej z roku 1798).

Ksiądz Jakub SZCZĘSNULEWICZ [proboszcz w Graużyszkach od ok. 1780 do 1794 roku]

Jakub Szczęsnulewicz - według ustaleń, których dokonał o. Jan Fibek OFMCapa - urodził się w roku 1726. W rozdziale „Sumy Altarii Graużyskiej” opisującym finanse parafii - zawartym w Protokole z wizytacji parafii graużyskiej z roku 1798 czytamy: „W roku 1794 mca Januaryi 14 dnia [...] s.p. Jakuba Szczęsnulewicza Plebana i Altarysty Graużyskiego na Fundamencie testamentu dołączyli do Altarii Graużyskiej złotych [...] trzy tysiące.”

Ksiądz KLECZKOWSKI [proboszcz w Graużyszkach w roku 1645]

W rozdziale „Dokumenty Plebanii i Altarii Graużyskiej” opisującym dokumenty posiadane w archiwum parafialnym - zawartym w Protokole z wizytacji parafii graużyskiej z roku 1798 czytamy: „1645 Widimas inwentarza przez Imć Pana Ostafia Kierdeja Podsędka Grodzieńskiego sporządzony, podług którego Place Grunia i wszystkie dochody Kościołowi Graużyskiemu Funduszami należące podają się Imć księdzu Kleczkowskiemu kanonikowi Wileńskiemu Plebanowi Graużyskiemu”